Sevgi ve Paylaşım Odaklı Vajinismus Tedavisi
Ülkemizde cinsel tedavi için başvuran her on kadından birinin yaşadığı vajinismus, seks yapma korkusudur, vajina girişini çevreleyen ve aşk kasları olarak bilinen pelvis taban kaslarının istem dışı kasılarak cinsel birleşmenin imkansızmış gibi algılanması, cinsel birleşme denemelerinde acı ve ağrıya neden olması veya bu yüzden cinsel birleşmenin hiç gerçekleşememesi durumudur. Aslında yaşanan, kadın bedeninin ve ruhunun penis-vajina birlikteliğini içeren cinselliği reddetmesidir. Kasılma, vajinal açıklığı daraltarak cinsel ilişkinin ağrılı olmasına ya da imkânsız gibi algılanmasına yol açar. Bu kasılmalar gerçek bir cinsel ilişki girişiminde olduğu gibi, yalnızca temas aşamasında hatta bu girişimin yalnızca hayal edilmesiyle bile ortaya çıkabilir.
VAJÄ°NÄ°SMUS KONTROL EDÄ°LEMEYEN BÄ°R KORUNMA REFLEKSÄ°DÄ°R
Vajinismus, stres, kaygı ve korku nedeniyle ortaya çıkan bir tür korunma refleksidir. Strese, kaygıya ve korkuya yol açan faktör, penis-vajina birleÅŸmesidir. “Ya acırsa”korkusuyla istemsiz bir ÅŸekilde, yani kadının kontrolü dışında ortaya çıkan vajinismus kasılmaları, cinsel iliÅŸkinin gerçekleÅŸmesine izin vermemek için bilinçdışından kaynaklanan vajinal bir refleks, aynı zamanda da ilkel ve bedensel bir korku refleksidir. Bu refleks bazen bir dokunuÅŸla, bazen birleÅŸme düÅŸüncesinin akla gelmesiyle, bazen geçmiÅŸteki travmatik deneyimlerin hatırlanmasıyla, bazen penis, tampon, hatta kadının kendisinin parmağı gibi baÅŸka bir nesnenin vajinaya yaklaÅŸmasıyla veya bazen eÅŸin cinsel iliÅŸki için pozisyon almasıyla bile tetiklenebilir. Bu durum bir kez yaÅŸandıktan sonra, ÅŸartlı refleks haline gelip yerleÅŸerek her cinsel birleÅŸme denemesi veya düÅŸüncesinde kendiliÄŸinden ortaya çıkar. Kadın, engellemeye çalışsa bile artık bu refleksi kontrol etmesi elinde deÄŸildir. Bunun yanı sıra cinsel iliÅŸkide kadının içine alan, erkeÄŸin içe giren ve kontrol eden olarak düÅŸünülmesi kadının kontrolsüzlük duygusunu daha da arttırır. Cinsel iliÅŸkide kontrolün kendinde olmadığı düÅŸüncesi kadının korkusunu ve zarar göreceÄŸi endiÅŸesini en üst düzeye çıkarır. Aynı duygusal durum jinekolojik muayene gibi cinsel olmayan temaslarda da geçerlidir. Çünkü muayene sırasında kontrol doktorun elindedir. Bu nedenle vajinismuslu kadınlar jinekolojik muayene olmaktan da çekinirler.
VAJÄ°NÄ°SMUS NASIL YAÅžANIR?
Vajinismusun en temel belirtisi “o an geldiÄŸinde” kadının panik ataÄŸa benzer bir durum yaÅŸamasıdır. Kadın kasılarak bacaklarını kapatır, partnerini iter, yoÄŸun korku ve kaygı duyar. Bilinci açık olsa da kontrolünü yitirir, kontrol bilinçdışının eline geçer, bilinçdışı tarafından negatif bir hipnoz transı haline getirilir. Bu bilinç kaybı sırasında bazı kiÅŸilerde bayılma da olabilir. Her yeni deneme öncekilerin etkisiyle daha fazla acılı ve zor olur. Sonunda bu durum içinden çıkılmaz bir kısırdöngüye dönüÅŸür. Vajinismusta duyulan kaygılar ve korkular somut gerçeklere dayanmaz, sonradan öÄŸrenilmiÅŸ yanlış deneyimlerle pekiÅŸtirilmiÅŸ duygu ve düÅŸüncelerdir. Gerçekçi olmayan bu korkular ve bilinçdışından köken alan kaygılar cinsel terapide yeniden öÄŸrenme yoluyla ortadan kaldırılabilir.
VAJÄ°NÄ°SMUS NEDEN OLUR?
Her toplumda, her kültürde ve her yaÅŸta evli ya da bekâr kadınlarda görülebilen vajinismus fizyolojik nedenlerin yanı sıra, genellikle psikolojik faktörlerden kaynaklanır. Fizyolojik nedenler arasında iliÅŸki sırasında aÄŸrıya neden olabilecek pelvik iltihaplar ve tümörler, vulvar vestibülit sendromu, üriner enfeksiyonlar, vajinal atrofi, kuruluk, sarkma ve diÄŸer genital sistem anomalileri, yumurtalık kistleri, enfeksiyon ve kanser gibi hastalıklar yer alır. Vajinismusa neden olan psikolojik faktörler çok daha fazla ve kapsamlıdır. Bunlar arasında en yaygın olanları ÅŸöyle sıralanabilir: “Cinsellikle ilgili eksik ya da yanlış bilgiler, cinsel deneyimin olmaması, geçmiÅŸte yaÅŸanan taciz, tecavüz gibi cinsel travmalar, kızlık zarı takıntısı, hamile kalma endiÅŸesi, acı duyma korkusu, tutucu ve baskıcı bir ailede yetiÅŸme, cinselliÄŸi kötü ve suç gibi algılatan dini ya da ahlaki hurafeler, çocuklukta ÅŸok edici cinsel görüntülere maruz kalma, evde ÅŸiddet yaÅŸantısı, obsesif veya borderline kiÅŸilik özellikleri taşıma, partnere duyulan güven eksikliÄŸi, kadınlığın ve kadın olmanın reddedilmesi, cinsellikten, cinsel organlardan iÄŸrenme, negatif beden algısı, partnerin cinsel isteÄŸinin olmaması ve pasif bağımlı, ÅŸiddete eÄŸilimli, aceleci, cinsel becerisi eksik ve yetersiz, deneyimsiz olması...”
VAJÄ°NÄ°SMUSA BÄ°LÄ°MSEL VE Ä°NSANÄ° TEDAVÄ° YAKLAÅžIMI
Vajinismusta aÅŸk kaslarının istemsiz kasılması gibi “bedensel engeller”in yanı sıra, cinsel iliÅŸkiye girilmesine yüklenen bilinçdışı anlamlar ve bunlara baÄŸlı ortaya çıkan korku ve kaygı reaksiyonları gibi “psikolojik engeller” de çiftin seks yapmasını, saÄŸlıklı ve mutlu bir cinsel yaÅŸama sahip olmasını engeller. “Ä°nsanlar neden seks yapmak ister?” sorusunun yanıtı tedavi seçiminde çok önemlidir. “Çocuk yapmak, seksi bir görev gibi yerine getirmek veya eÅŸi mutlu etmek” gibi yanıtlar bedensel engelleri aÅŸmayı içeren ve daha çok jinekologların vajinaya dilatatör uygulaması ÅŸeklindeki giriÅŸimsel ve duygusuz tedavileri akla getirirken, “Cinsellikten karşılıklı zevk almak ve kadınlığı özgürce deneyimlemek” yanıtı ise psikolojik engelleri de aÅŸmayı amaçlayan ve daha çok cinsel terapistlerin cinsel terapi uygulamalarını içeren bütüncül ve duygu odaklı bir tedaviyi akla getirir. CinselliÄŸi özgürce ve keyifli yaÅŸayabilen bir kadın olmayı amaçlayan gerçek bir tedavi; önce psikolojik engellerin aşılmasını, daha sonra da bedensel engellerin aşılmasını içermelidir. “Seks yapma korkusu” olarak bilinen vajinismus, çoÄŸu zaman bedensel deÄŸil zihinsel bir durum olduÄŸundan, seksin istemsizce reddedilmesi olan bu duruma “beyinismus” adını veriyorum. Bu nedenle “bilimsel ve insani vajinismus tedavi yaklaşımı” olan cinsel terapide ilk hedef “psikolojik ve bedensel engelleri çiftin birlikte aÅŸması”, ikinci hedef ise “güzel seviÅŸme sanatını öÄŸrenmek ve geriye dönüÅŸü engellemek” ÅŸeklindedir. Sadece penisin vajinaya girmesini içeren “çözüm odaklı” bir tedavi deÄŸil “sevgi ve hazzın karşılıklı paylaşılması”na odaklı vajinismus tedavisi, bilimsel ve bütüncül olduÄŸu kadar insani ve etik bir tedavidir. Ayrıca cinsel terapi, sadece bedensel engelleri aÅŸmayı amaçlayan vajinismus tedavisi sonrası, aÄŸrılı cinsel iliÅŸki, cinsel isteksizlik veya orgazm olamama gibi ikincil cinsel iÅŸlev bozukluklarının ortaya çıkmasını engeller, saÄŸlıklı ve mutlu bir evlilik için saÄŸlam temellerin atılmasını da saÄŸlar.