SINIRDA KİŞİLİK: BORDERLİNE

Kendinizi anlatırken, “ya çok iyiyimdir ya çok kötüyümdür” der misiniz? Duygularınızda ve ilişkilerinizde kronik bir karmaşa mı var? Belki de siz “Borderline” yani “Sınırda Kişilik” olabilirsiniz. Kadınlarda daha çok görülen sınırda kişilik sorunu narsisistik yapının kardeşidir. Peki, siz de sınırda kişilik misiniz? Yanıtı basit bir testte saklı.

“Borderline” veya “Sınırda Kişilik” sorunun yoğunlukla kadınlarda görülüyor. Duygularında karmaşa olan, düşünceleri ve davranışları bazen iyi bazen kötü olan kişiler borderline tanımına uygundur. Bu iyilik ve kötülük hali adeta cennet ve cehennem kadar katı ve nettir.

Duygularda, insan ilişkilerinde, davranışlarda dengesizlik ve aşırı kaybetme korkusu yoğun olan bu kişiliklerde duygular, karakterler ve davranışlar hem iyi hem de kötüdür. Onlar hep ya siyahtırlar ya da beyaz. Gri renkleri yoktur. Kadınlarda daha sık görülüyor çünkü kadınlar terk edilmeye, ret edilme ve sevilmemeye karşı erkeklerden çok daha hassas. Kadınların çocuklukta anneleriyle kurdukları ilişkiler ve anneden ayrılma problemleri bu kişilik sorununun onlarda daha çok görülmesinde etken. Kız çocukları sınırda kişilik olmayı annelerinden öğrenirler ve bir aktarım söz konusudur. Borderline kişilik genelde çocuklukta yaşanılan önemli bir kayıp, anne-baba ile olan bağın dengesiz olması, travma, kötü muamele ya da duygusal olarak yoksun kalmak gibi tecrübelere dayanmaktadır.

Peki, bir kişi borderline olup olmadığını nasıl anlayabilir? İşte 30 soruluk basit bir test

KEÇE Borderline Kişilik Envanteri (KEÇE Borderline Personality Inventory – KBPI)

Yönerge: Aşağıdaki her bir tutum çifti içinden, lütfen size en uygun olanı belirtiniz.

1.Tutum
a-İnsanlar beni terk ettiğinde üzülürüm.
b-Terk edilmek istemem ve bundan kaçınmak için yoğun çaba gösteririm.
2.Tutum
a-Dengeli ve tutarlı ilişkiler kurarım.
b-Bazen gergin ve tutarsız ilişkilerim olur.
3.Tutum
a-Pek çok insandan ne daha iyi ne de daha kötüyüm.
b-Bazen kendimi iyi bazen kötü biri olarak hissediyorum.
4.Tutum
a-Kendime fiziksel zarar vermeyi hiç düşünmem.
b-Bazen elimde olmadan kendime fiziksel zarar vermeyi aklımdan geçiriyorum.
5.Tutum
a-İntihar etmeyi düşünmem.
b-Bazen intihar etmeyi düşündüğüm anlar olur.
6.Tutum
a-Duygularım genellikle dengelidir.
b-Duygularım sıklıkla değişkendir.
7.Tutum
a-Kendimi boşlukta hissetmem.
b-Kendimi çoğu zaman boşlukta hissederim.
8.Tutum
a-Ara sıra öfkelenirim ama öfkemi genellikle kontrol ederim.
b-Uygunsuz ve yoğun öfke nöbetlerim olur.
9.Tutum
a-İnsanlara değer veririm ama gerekirse eleştiririm.
b-İnsanları gözümde aşırı derecede büyütürüm bazen de yerin dibine sokarım.
10.Tutum
a-“Herkes beni sevmek zorunda değil” diye düşünürüm.
b-“Herkes beni sevsin” isterim.
11.Tutum
a-Hak ettiğim sevgiyi genellikle görürüm.
b-Layık olduğum sevgiyi elde etme konusunda ısrarcıyımdır.
12.Tutum
a-Çoğu zaman kendimle barışığım.
b-Sıklıkla kendimle kavgalıyım.
13.Tutum
a-Yalnız kalmayı istemem ama gerekirse yalnız kalabilirim.
b-Asla yalnız kalmak istemem.
14.Tutum
a-Bunaltı ve sıkıntıyla baş edebilirim.
b-Bunaltı ve sıkıntıyla baş etmekte zorlanırım.
15.Tutum
a-Araç kullanırken kontrollüyümdür.
b-Hızlı ve tehlikeli araç kullandığım olur.
16.Tutum
a-İlişkilerimi sürdürmekte zorlanmam.
b-Kalıcı ve sürekli bir ilişkiyi sürdürmekte zorlanırım.
17.Tutum
a-Yemek yememi kontrol edebilirim.
b-Birden bire ve kontrolsüzce aşırı yemek yiyebilirim.
18.Tutum
a-Cinsel fanteziler kurarım.
b-Uygunsuz ve sapkın cinsel fantezilerim olur.
19.Tutum
a-Cinsel davranışlarımı kontrol edebilirim.
b-Önceden düşünmediğim ve kontrol edemediğim uygunsuz cinsel davranışlarım olur.
20.Tutum
a-Ara sıra kendimi değersiz ve zayıf hissederim.
b-Çoğu zaman kendimi değersiz ve zayıf hissederim.
21.Tutum
a-Para harcamamı kontrol edebilirim.
b-Aniden ve kontrolsüzce para harcayabilirim.
22.Tutum
a-İnsanları manipüle ettiğimi fark ettiğimde rahatsız olurum.
b-İnsanları kolayca manipüle edebilirim.
23.Tutum
a-Herkes gibi biriyim.
b-Sıra dışı biriyim.
24.Tutum
a-Çoğu zaman kendi kendime yeterim.
b-Başkalarına ihtiyaç duyarım.
25.Tutum
a-Kalabalık içinde tercih edilen biri olmayı isterim.
b-İlgi merkezi olmayı çok severim.
26.Tutum
a-Her zaman ne yaptığımı bilirim.
b-Bazen yaptığım şeyden emin olmadığım olur.
27.Tutum
a-Başkaları için bir şeyler yapmaktan hoşlanırım.
b-İnsanlardan çok şey beklerim.
28.Tutum
a-Gösterişten kaçınırım.
b-Genellikle fırsatını bulduğumda şovumu yaparım.
29.Tutum
a-Çoğu zaman kendimi kolaylıkla ifade edebiliyorum.
b-Sıklıkla kendimi ifade etmede ve benimsemede gel-gitler yaşarım.
30.Tutum
a-Stres beni olumsuz etkiler.
b-Stres altındayken şüpheci olurum.

Değerlendirme: Eğer “b” seçeneği ağırlıktaysa borderline yapıdan bahsedebiliriz.

Uygulanan testte kişi, 30 sorudan en az 15’ine ‘b’ diyorsa bir terapistle bu konuyu görüşmesi gerek. Ancak asıl kriter şu ki, yakın ilişkilerinin dalgalı olması mutlaka göz önüne alınmalı. Yani yakınınızdakiler size karşı sanki sırtlarında yumurta küfesi taşıyormuş gibi korkak ve tedirgin oluyorlarsa, sizin için “bunun sağı solu belli olmuyor” diyorlarsa, ciddi anlamda bir terapistten yardım alarak tedavi görmenizde yarar var. Borderline yapının psikoterapi ile tedavisi mümkün.

Aldatma, aldatılma, orgazm olamama, sapkın cinsel fantezilerle borderline kişilerin cinsel yaşamları oldukça fırtınalıdır. Zor ilişkileri ve zor partnerleri tercih ediyorlar. Cinsel yaşamda dokunmanın verdiği hazza odaklanma geri plandayken saldırganlık ön plandadır. Çoğunlukla cinsel haz almazlar ve kolay boşalamaz ve orgazm olmazlar. Cinsel eşlerine büyük bir tutkuyla bağlanan, reddedilme ve terk edilme korkusu yaşayan ve bu tutkularını küçük bir olayla nefrete dönüştürebilen borderline kadınlar sık partner değiştirebiliyorlar. Çoğu zaman ilişkilerine sadık kalamazlar, herhangi bir rahatsızlık duymazlar ama yakalanmaktan korkarlar. Ayrıca cinselliğe bakışları ve özel yaşamları çok fırtınalı bir başka deyişle dramatik olan borderline yapıdaki kadınlarda, ruh dünyaları gibi keşmekeş içinde cinsel fantezileri, davranışları ve cinsel sapkınlıkları arasında da benzerlikler bulunur. Mesela ilişkinin verdiği doyum ve kendini iyi hissetmek önemli olduğu için, kendisini beğendiğini hissettiren biriyle günü birlik cinsel ilişkiye girebilir ve yine o hızla o erkeği aklından çıkartabilirler.

Borderline bir kadına dayanan erkek de genellikle narsisistik yapılanma içindedir. Borderline ve narsisistik yapı bir paranın iki yüzüne benzer. Normal değerlerde bir kişi sınırda bir kişilikle kolay kolay anlaşamaz ve ayrılır. Narsisistik kişi genellikle soğuktur, bencildir, çok meşguldür ve borderline yapıdaki kişinin uzakta kalma davranışına imkân tanıyan bir kişidir. Kaçınılmaz olarak borderline ve narsisistik kişiler sağlıklı ilişkilere giremezler ve devam ettiremezler. Çünkü borderline yapıdaki kişiler sevdikleri kişiyi iyi ve kötü özellikle birlikte algılayabilme, yalnız kalabilme ve bir başkasına sahte olmayan bir ilgi gösterebilme kapasitesine sahip değildirler. Ayrıca bunaltı, sıkıntı ve depresyonu tolere edebilme, yutulma ve terk edilme korkusu olmadan kendini bir başkasına duygusal olarak adayabilme kapasiteleri de yoktur. Borderline yapıdaki kişi aşkı, âşık olmayı, sağlıklı ve sevgi dolu bir ilişki kurmayı birbirine karıştırabilir.