KİMLER VAJİNİSMUS TEDAVİSİ YAPABİLİR?

Kamuoyuna;

Bazı sivil toplum kuruluşlarının seks yapma korkusu ve kaygısı olarak bilinen vajinismus ve cinsel tedavi uygulamaları hakkında başlattığı tartışmalar hakkında bende şahsi görüşlerimi paylaşmak istiyoruz.

Eskiden “Vajinismus” ve “Disparoni” olarak bilinen “Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu” (Cinsel Organlarda ve Pelviste Ağrı ve İçe Girme Bozukluğu) tek bir disiplinin tekelinde değildir, olamaz ve multidsipliner bir yaklaşımı esas almayı gerektirir, aksini düşünmek son bilimsel verilere, uluslararası cinsel sağlık kuruluşların resmi görüşlerine ve ülkemiz gerçeklerine aykırı bir düşünce olacaktır.

Başta psikiyatri ve jinekoloji uzmanlığı ve aile hekimliği olmak üzere, ülkemizdeki hiçbir uzmanlık alanının mevcut “çekirdek müfredatı kapsamında” eğitim almış bir hekimin, dünya standartlarında Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu’na cinsel terapi veya medikal tedavi uygulamaları yapması mümkün değildir. Çünkü ülkemizde verilen psikiyatri ve jinekoloji uzmanlık eğitimlerinin, aile hekimliği eğitimlerinin müfredatlarında Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu’nun tedavisine dair yeterli ve dünya standartlarında bir eğitim ve uygulaması yoktur. Çünkü mezun olan psikiyatri ve jinekoloji uzmanları ve aile hekimleri Cinsel Sağlık Enstitüsü Derneği (CİSED) gibi cinsel sağlık derneklerinin eğitimlerine katılarak bu eksiklerini gidermeye çalışmaktadırlar. Bu nedenle Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu’nun tedavisinde psikiyatri uzmanın tek yetkili ve sorumlu olduğunu söylemek zamanın ruhuna aykırıdır ve psikiyatri dışındaki disiplinleri yok saymaktır. Ayrıca ülkemizdeki cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış psikiyatri uzmanlarının sayısının azlığı ve psikiyatri polikliniklerimizin yoğunluğu göz önüne alındığında, Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu’nun tedavisini sadece psikiyatri hekimleri yapar” demek, binlerce çifti bu hastalığa mahkum etmek, cinselliğin yaşanmadığı bir evliliğe, aile içi şiddete, aldatmalara ve boşanmalara davetiye çıkartmak demektir ve bu tutum Türk aile yapısına telafisi imkansız zararlar verebilir.

Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu, hem organik hem psikolojik hem de ilişkisel kökenli bir cinsel bozukluktur. Bu nedenle jinekoloji hekimi tarafından hasta muayene edilmeden Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu yaşayan bir hastaya cinsel terapi veya medikal tedavi adı altında psikiyatrik ve psikolojik tedavi uygulamak etik ve ahlaki değildir. Çünkü böyle bir durumda kızlık zarı veya vajina anomalisi gibi organik kökenli bir hastaya zarar verilmesi ve yıllarca yanlış tedaviler uygulanması söz konusu olabilir.

Cinsel işlev bozuklukları kliniklerine başvuran her on kadından birinde görülen ve sık karşılaşılan bir cinsel işlev bozukluğu olan Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu, dünya standartlarında cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış başta psikiyatri hekimi, jinekoloji hekimi ve aile hekimi olmak üzere hekimler tarafından cinsel terapi ve medikal tedaviler ile kolaylıkla tedavi edilebilir. Hekim olmayan ama yine dünya standartlarında cinsellik, cinsel terapi ve cinsel danışmanlık eğitimi almış ruh sağlığı profesyonelleri de bir jinekoloji hekiminin muayenesi ile organik patoloji ekarte edildikten sonra Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu yaşayan danışanlara cinsel terapi veya cinsel danışmanlık uygulayabilirler.

Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu, “tanı koyma”, “formülasyon yapma”, “cinsel terapi”, “medikal tedavi” ve “cinsel danışmanlık” uygulama konularında istismara açık bir alan olması nedeniyle hastaların veya danışanların dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. “Hekim olmayan ruh sağlığı profesyonelleri yeterli eğitimleri ve süpervizyonu aldıkları takdirde bir hekim tarafından organik patolojisi olmadığı tespit edilen danışanlara cinsel terapi ve cinsel danışmanlık yapabilir” şeklindeki cinsel sağlık alanında çalışmalarda bulunan “uluslararası ve ulusal kuruluşların güncel ve bilimsel görüşleri ile ülkemizdeki mevcut yasaların uyumsuzluğu”; “cinsel terapi”, “cinsel bozuklukların medikal tedavisi” ve “cinsel danışmanlık” uygulamalarına, ruh sağlığı yasamız çıkana kadar, “şimdilik” ayrı kavramlar olarak bakılmasını zorunlu kılıyor ve yasal olarak şöyle bir ayrımı yapmaya hekimleri ve ruh sağlığı profesyonellerini zorluyor: Cinsel sağlık alanında yeterli ve gerekli cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış olan psikiyatri hekimleri mevcut çalışma koşullarına göre hem “cinsel terapi” hem “cinsel bozuklukların medikal tedavisi” hem de “cinsel danışmanlık” uygulayabilirler. Yine yeterli ve gerekli cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış jinekoloji hekimleri sadece “cinsel bozuklukların medikal tedavisi” ve “cinsel danışmanlık” yapabilir. Hekim olmayan ruh sağlığı profesyonelleri ise yeterli ve gerekli cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi ile sadece “cinsel danışmanlık” yapabilirler. Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu ile başvuran bir hastada psikiyatristler ruhsal değerlendirme yaparlar ve organik incelemelerde bulunurlar. Psikiyatrist bedensel veya organik bir patolojisi olduğunu düşündüğü bireyi jinekoloji veya gerekli olan diğer uzmanlık dallarına yönlendirmelidir ve birlikte çalışma yollarını denemelidir, çünkü cinsel sağlık alanı multidisipliner bir alandır. Aynı şekilde bir jinekolog da psikiyatrik bir bozukluğu olduğunu düşündüğü bir bireyi psikiyatriste, psikolojik veya ilişkisel sorunları olan bir bireyi de yine özel eğitim almış bir psikiyatriste veya hekim olmayan bir ruh sağlığı profesyoneline yönlendirmelidir. Süreçte psikiyatristler, jinekologlar ve aile hekimleri “muayene”, “tanı koyma”, “medikal tedavi” için başvurulabilecek hekimlerdir fakat her hekim Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu’nun “medikal tedavisi” ve “cinsel terapi” yapma konusunda yetkin olmayabilir, bunun için hekimlerin cinsel sağlık alanında yeterli ve gerekli cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış olmaları gerekir. Aynı şekilde hekim olmayan ruh sağlığı profesyonellerinin de “cinsel danışmanlık” yapma konusunda cinsel sağlık alanında yeterli ve gerekli cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış olmaları gerekir. Özetle psikiyatristler “cinsel terapi” yaparlar, jinekologlar ise uluslararası standartlarda “medikal tedavi” adı altında “cinsel tedavi” yaparlar. Ve organik kökenli hastalar daha çok medikal tedavilere, psikolojik kökenli vakalar ise daha çok cinsel terapiye ihtiyaç duyarlar. Unutulmamalıdır ki kadın cinsel sağlığında jinekologlar genellikle ilk başvurulan ve Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu’da olmazsa olmaz olan jinekolojik muayeneyi yapma hakkına sahip olan ve genital anatomiye hâkim olan hekimlerdir.

Son dönemde aile sağlığı ve mutlu ailelerimizin sayısını arttırma konusunda sayın Cumhurbaşkanımızın ve ilgili bakanlıklarımızın koruyucu, önleyici ve sağaltıcı çalışmaları hassasiyetle yürüttüğünü bilmekteyiz. Ancak buna rağmen Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu’na yönelik, hem hekimlerce hem de hekim olmayan ruh sağlığı profesyonellerince yapılan etik ve bilim dışı uygulamaları üzülerek izlemekteyiz. Bu durumdan rahatsızlık duymaktayım ve gereken etik soruşturmaları derhal yapmaktayım. Cumhurbaşkanlığımızın ve Sağlık Bakanlığımızın bu konuda gereken yasal düzenlemeleri bir an önce yapması gerektiğine inanıyorum, devletimizle her türlü işbirliğine ve yürütülen çalışmalara katkıda bulunmaya hazırım.

Yukarıdaki gerekçeler nedeniyle; ya psikiyatri ve jinekoloji gibi uzmanlık alanlarının ve aile hekimliğinin çekirdek müfredatlarına cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedavilerle ilgili dünya standartlarında müfredat eklenmeli ya da ülkemizde bir an önce “Cinsel Sağlık Bilimi” veya “Seksoloji” adı altında ayrı bir uzmanlık alanı kurulmalıdır ve “Cinsel Tedavi Uzmanı”, “Cinsel Terapist” veya “Seksolog” adı altında yeni unvanlar tanımlanmalıdır. Ayrıca psikoloji ve psikolojik danışmanlık gibi tıp dışındaki ruh sağlığı alanında eğitim veren fakültelerin de çekirdek eğitim müfredatlarına cinsellik, cinsel danışmanlık ve cinsel terapilerle ilgili müfredat eklenmelidir ve “cinsel terapist” veya “cinsel danışmanlık” gibi yeni unvanlar da tanımlanmalıdır.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur…

Cem KEÇE