Corona Virüs Salgını Ruh Sağlığımızı ve Aile İlişkilerimizi Tehdit Ediyor

Dünyada hızla yayılan ve ülkemizde de görülen corona virüs salgınının yol açtığı korku ve panik ruhsal sağlık için de risk oluşturuyor. Bu salgının ne kadar süreceğinin ve nihayetinde ne kadar yıkıcı olacağının yarattığı belirsizlik ve bunun sonucunda en kötü durum senaryolarına aşırı odaklanmanın neden olduğu stres, korku ve kaygının en iyi panzehiri doğru bilgidir.

CORONAYAK RUH HALİ VE CORONAFOBİ

Corona virüs salgını hızla yayılıyor. Ancak corona virüsten daha tehlikelisi var. Kimseye güvenememe, hiçbir kanıt olmasa da tehdit altında olduğuna inanma, aşırı şüpheci olma, yetkililerin kesin bir şeyler saklandığına inanma, bu inançtan dolayı her söylenene şüpheyle yaklaşma, sosyal olarak izole olma, temelsiz komplo teorilerine inanma, insanların sözlerinde başka anlamlar arama gibi daha pek çok kötü ve gerçek dışı “paronayak düşünce” insanlar arasında corona virüsten daha hızlı bir şekilde yayılıyor, ben buna “coronayak ruh hali” diyorum. Muhakemede bozulma ve aşırı duyarlı olma hali olarak tanımladığım coronayak ruh hali, kişilerin olmayan olaylara olmuş gibi ikna olmalarına, coronafobiye, yiyecek depolama, evden çıkamama, silahlanma gibi abartılı ve anormal davranışlarda bulunmalarına yol açabiliyor. Her insan korkar, bu doğal ve olağan bir durumdur. Çünkü korku, corona virüs salgını gibi bizi tehlikeli durumlara karşı uyaran anlamlı ve önemli bir reaksiyondur. Coronafobide ise, kişinin hem sosyal hem özel hem de iş hayatını fazlasıyla olumsuz etkileyebilecek ve ciddiye alınması gereken abartılı ve gerçek dışı bir korku ve kaygı durumu söz konusudur. Ancak her şüphe her korku her kaygı elbette bir coronayak ruh hali belirtisi veya coronafobi değildir. Sağlıklı insanların da zaman zaman şüpheci yaklaşımlarından kaynaklanan “corona virüs gerçeği” gibi haklı ve gerçekçi “endişe”leri olabilir. Coronayak ruh hali içindeki kişilerde ise, abartılı gurur, bencillik, kuşku, güvensizlik, alay edilme korkusu, kurgu yapma, huzursuz, şüpheci ve öfkeli olma hali günlük hayatın kalitesini bozacak kadar yoğun ve abartılı olur.

CORONA KAYGISININ DAYANILMAZ AĞIRLIĞI

Tetikte olmanız için içinizden gelen bir uyarı olan “endişe”, yaklaşan gerçek bir tehlike için sizi uyarır ve tehdit öğesi ile baş etmeniz için panik yapmadan önlemler almanızı sağlar. Dost olan endişe sizleri çözümler ve stratejiler üretmeye yönlendirir. Dost olmayan ve kontrolden çıkan endişe olarak bilinen “kaygı” (anksiyete) ise, sizi tekerleğin içinde dönen hamster gibi yapar, sürekli aynı gerçek dışı döngüde dönüp durursunuz ancak hiçbir gerçekçi çözüm üretmezsiniz. Ilımlı duygusal bir stres yaratan endişe kafanızın içinde, daha ciddi bir duygusal stres yaratan kaygı ise bedeninizde gerçekleşir. Kaygı ataklarının en iyi ilacı kişinin kendi çarpık gerçeklik algısı yerine gerçek gerçekliği ve bilimsel verileri hâkim kılması ve beden farkındalığını arttırmasıdır. Bu nedenle corona virüs salgını hakkında bir fikriniz ve bilginiz yoksa doğru kaynakları okuyarak bilinçlenmelisiniz. Unutmayın, bilgisizlik sizde daha fazla korku ve kaygı yaratır. Lütfen asılsız haberlere inanmayın, gereksiz kaygıya sürüklenmeyin, önlem alın ama panik olmayın. Hayatınızı felce uğratan corona virüs değil gereksiz panik ve bilgisizlik olacaktır. Bir süre normal günlük hayatınızı yaşamaya devam edemezsiniz ama hem rehavete düşmeden hem de paniğe kapılmadan sağlığınız için gerekenleri yapabilirsiniz.

KUŞ GRİBİ VE DOMUZ GRİBİNDEN CORONA VİRÜSE

Sorgulanmamış ve gerçek dışı olan inançlarınızla ve bunların bir sonucu olan korku ve kaygılarınızla, kendi kazdığınız kuyuya düşmemeniz ve panik olmamanız ama corona virüs için de önlem almanız gerekir. Hepimiz grip olduk ve emin olun corona virüs salgını da kuş gribi, domuz gribi ve diğer grip salgınları gibi geçecek ve geçmişin tozlu raflarındaki yerini alacak. Unutmayın, hiçbir virüs, korku, kaygı ve gereksiz panik kadar hızla buluşamaz, yayılamaz ve mutasyona uğrayamaz. Lütfen corona virüs korkusunun ve kaygısının corona virüs gerçeğinden daha büyük olmasına ve paniğe dönüşmesine müsaade etmeyin, gelişmemizi engelleyen batıl inançların ve kör taassubun karşısında olun. Corona virüs salgını nedeniyle bir süre normal günlük hayatınızı yaşamaya devam edemeyeceğiniz gerçeğini kabul edin ama hem rehavete düşmeden hem de paniğe kapılmadan sağlığınız için gerekenleri yapın: Düşünce ve hislerinizin farkında olun, düşünceleriniz için kanıtlarınızı inceleyin ve olası farklı yorumları değerlendirin, yoga, meditasyon, nefes ve gevşeme egzersizleri yapın, hobi edinin, müzik dinleyin, film izleyin, spor yapın, sağlıklı beslenin, bol sıvı alın, stresten uzak durun, uyku düzenine dikkat edin, kapalı alanları sık sık havalandırın, mecbur kalmadıkça kalabalık ortamlara girmeyin, asansör yerine merdivenleri kullanın, riskli durumlarda ellerinizi sabunlu suyla yıkayın, yüksek alkollü kolonya ve diğer el dezenfektanlarını kullanın, burnunuza tuzlu su ile lavaj yapın, ağzınıza ve boğazınıza mikrop öldürücü sıvılarla gargara yapın, maske takın, kıyafetlerinizi değiştirin, tokalaşmayın, öpüşmeyin ve sarılmayın, papatya, yeşil çay, şerbetçiotu, sarı kantaron, kediotu, lavanta gibi gerginliğinizi ve kaygınızı azaltarak sakinleşmenize yardımcı olacak olan bitkisel ürünleri sık kullanın, günlük tutun ve çevrenizden destek alın, ateş, halsizlik, öksürük ve nefes darlığı gibi hastalık belirtileri başladığı zaman mutlaka maske takarak bir sağlık kuruluşuna başvurun.

CORONA MEKTEBİ

Corona virüsü, “her şerde bir hayır vardır” dedirtircesine bize hayatımıza çekidüzen vermeyi, ihmal ettiklerimizin, vazgeçtiklerimizin önemini, fiziksel ve ruhsal sağlığın tüm maddi değerlerin üstünde olduğunu çok çarpıcı bir şekilde adeta yüzümüze sert bir tokat atarak hatırlattı. İçinde bulunduğumuz durum, her yaştan, ırktan, kültürden tüm insanları “Corona Mektebi”nin öğrencisi yapıyor ve bize şunları öğretiyor: “Kendine gel; sipariş gündemlerle uğraşırken kendini kendinden sürgün etmiştin… İçine doğru yürümeye başla… Kendinle yalnız kalmayı öğren. Başkalarının gözünden nasıl göründüğünü görme fırsatını yakala… Herkes gibi olarak var olmayı öğrettiler sana; bu vesileyle hiç kimse gibi olabileceğini öğren… Öncelediklerini ertele, ertelediklerini öncele… İhtiyaçlarını yeniden tarif et… Yakın akrabalarınla tanış… Başkaları için bir şeyler yapmaya başla… Yakın ilişkilerini yenile: Yeniden ebeveyn ol; sil baştan eş olmayı dene… Nesne ilişkilerini nicelik üzerinden değil nitelik üzerinden kur… Hayatı keşfet; az şeyle mutlu olmak mümkün… Basit şeylerdeki büyüyü gör; suyu yeniden tat, nefeslerini derin al, ekmeğe hürmet et… Varoluşsal bir deneyimdir; varlığını fark et; var edildiğini gör… Hayret ve minnet duygularını keskinleştir…” Ve son olarak; sadece corona virüsten korunmaya çalışmayın, sanki corona virüsten hasta olmuşsunuz gibi başkalarına bulaştırmamaya da çalışın…